معرفی کتاب تئوری چهارم الکساندر دوگین

 

کتاب تئوری چهارم سیاست

الکساندر دوگین

“کتاب تئوری چهارم سیاست، روسیه و ایده های سیاسی قرن ۲۱” اثر الکساندر دوگین، با ترجمه مهناز نوروزی از سوی مرکز بین المللی مطالعات صلح و به سفارش رایزنی فرهنگی سفارت ایران در روسیه منتشر شد.

الکساندر دوگین در کتاب حاضر که یکی از مشهورترین آثار وی نیز هست با مروری اندیشمندانه و انتقادی بر تاریخ مدرنیسم و پست مدرنیسم، به تدوین تئوری خود در خصوص احیاء سنت اوراسیایی با محوریت عنصر روسی در روسیه و تقابل جدی هم در حوزه نظری و هم در حوزه عملی با جهانی شدن و همه گیری عناصر تمدنی/ هویتی غربی – با محوریت امریکا- می پردازد.

دوگین با دو درجه دکتری در فلسفه و علوم سیاسی از شناخته شده ترین متفکران حال حاضر روسیه به شمار می رود. وی بنیانگذار جریان فکری نئو اوراسیا و از منتقدین جدی جهانی سازی در روسیه است و آراء وی در خصوص هویت یگانه و منحصر به فرد روسی و ضرورت حضور اثرگذار روسیه به عنوان حامل هویتی ویژه و متفاوت با هویت غربی در تعاملات تمدنی جهان امروز معروف است. دوگین واضع مکتب مدرن ژئوپولتیک روسیه است و با نگاهی سنت گرایانه به نقد مدرنیسم، پست مدرنیسم و پدیده های معرفتی مبتنی بر جهانی شدن می پردازد.

در کتاب حاضر که در پنج فصل تدوین شده، مولف سعی نموده تا با بررسی نگرشهای غرب گرایان، روس گرایان ملی گرا و طرفداران نظریه اوراسیاگرایی نظریه خود را که مبتنی بر اوراسیاگرایی است تدوین و تحلیل نماید. الکساندر دوگین که سخت علاقمند سنت اسلاوی و کلیسای ارتدوکس روسیه است و به نقش محوری این عنصر هویتی/تاریخی در شکل دهی مبانی هویتی روسیه اعتقادی ویژه دارد با تبعیت از فلاسفه سنتگرای معاصر، در تداوم نگاه ویژه مارتین هایدگر، مدرنیسم و تمامی جلوه های آن را به نوعی تظاهر و تبلور دوری آدمی از اصل و منشاء خود دانسته و بازگشت به ارزشهای اخلاقی و معرفتی مشرق زمین را برای روسیه که در ملتقای دو فرهنگ و تمدن ایستاده است، تنها راه برون رفت از بحرانهای اخلاقی، معنوی و هویت جاری در مغرب زمین می داند.

دوگین در پیشگفتار کتاب که با عنوان “تئوری چهارم سیاست: بودن یا نبودن؟” سعی دارد طرحی فراتر از سیاستهای کلاسیک ارائه کند و معتقد است برای رسیدن به این طرح تنها یک راه وجود دارد: دست کشیدن از تدوری های سیاسی کلاسیک پیروز یا مغلوب، فشار آوردن به قوه تصور، مد نظر قرار دادن حقیقت این دنیای جهان شمول نوین، رمزگشایی صحیح مبارزه طلبی های پسامدرن و ایجاد چیزی جدید ورای نبردهای سیاسی قرون ۱۹ و ۲۰٫ این راه چاره همان دعوت به طراحی و تدوین تئوری چهارم سیاست ورای کمونیسم، فاشیسم و لیبرالیسم است. برای تدوین این تئوری چهارم سیاست موارد زیر ضروری به نظر می رسد:

– تجدید نظر و تفکر در تاریخ سیاسی قرون اخیر با مواضع جدید خارج از چارچوب کلیشه های ایدئولوژیکی مختص ایدئولوژی های قدیمی.

– درک ساختار عمیق جامعه جهانی که در مقابل چشمان ما در حال شکل گیری است.

– رمزگشایی صحیح پارادایم و الگوی پسامدرن.

– آموختن بیان اعتراض نسبت به وضعیت “عینی” مسائل، اعتراض به خود بافت اجتماعی (پسا) جامعه غیر سیاسی و از هم گسیخته و نه به اندیشه، برنامه یا استراتژی سیاسی.

– و در آخر ایجاد مدل خودمختاری سیاسی ارائه دهنده طرح و مسیر در دنیای بن بستها و استفاده مجدد و بی نهایت از یک امر (پساتاریخ به عقیده ژان بودریار).

کتاب حاضر نیز به همین مطلب یعنی اقدام به طراحی و تدوین تئوری چهارم سیاست از طریق مطالعه و بررسی سه تئوری سیاسی پیشین و نیز ایدئولوژی ناسیونال – بلشویستی و اوراسیایی بسیار نزدیک به تئوری چهارم سیاست اختصاص یافته است. این یک عقیده نعصب آمیز و نظامی شکل گرفته و کامل و یا طرحی آماده نیست. این دعوتی است به یک عملکرد خلاقه سیاسی، تشریح بینش و بصیرت و حدس گمانها، تحلیل شرایط جدید و تلاشی برای بازنگری در تفکرات پیشین است.