نگاهی به قیام 15 خرداد
از غم دوست در این میکده فریاد کشم
دادرس نیست که در هجر رخش داد کشم
داد و بیداد که در محفل ما رندی نیست
که بَرش شکوه بَرم , داد ز بیداد کشم
.....
سالها می‌گذرد حادثه‌ها می‌آید
انتظار فرج از نیمه خرداد کشم (امام خمینی ره )
رمز انتظار فرج از پانزده خرداد
محمدرضا واعظ مهدوی
در بین وقایع تاریخ معاصر ایران، قیام پانزده خرداد جایگاه ویژه‌ای دارد. اگر گفته شود انقلاب اسلامی و پیروزی ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ ریشه در این قیام بزرگ مردمی داشته است، سخن گزافه‌ای نیست.
ملت بزرگ ایران، پس از امواج آگاهی‌بخشی که سیدجمال‌الدین اسدآبادی ایجاد کرد و به نهضت ضد‌استعماری و ضد‌انگلیسی تحریم تنباکو از سوی میرزای‌شیرازی منجر شد و بعدا هسته‌های اولیه قیام مشروطیت را شکل داد، مبارزات ضد‌‌استبدادی خود را به سطح چشمگیری ارتقا داد. این سطح رشد‌یافته از مبارزات آزادی خواهانه را در هیچیک از کشورهای منطقه نمی‌بینیم و در مقایسه با جهان توسعه‌یافته نیز فقط با انقلاب کبیر فرانسه و مبارزات ضد‌برده‌داری مقارن استقلال آمریکا قابل قیاس است.فتح تهران به دست قوای ستارخان و باقرخان بعد از به‌توپ‌بستن مجلس توسط محمدعلی شاه و با عاملیت و فرماندهی لیاخوف، با انحرافات کمیته مجازات و وصل به جریانات تروریستی شبه‌روشنفکری به انحراف رفت و عکس‌العمل آن قیام جنگل و نهضت میرزا کوچک‌خان بود که نخستین بارقه‌های دین‌خواهی و پیدایش اسلام سیاسی را در ایران شکل داد. این بارقه، از طرف رضا خان میرپنج به انحراف رفت و علیرغم هشدار و تلاش سید حسن مدرس ،با اشتباه تاکتیکی برخی از رجال سیاسی، جریان دموکراسی‌خواهی فقط به تغییر سلطنت و جایگزینی سلسله ای به جای سلسله دیگر انجامید.
